بررسی چالش‌ها و راهکارهای مقابله با اخبار جعلی

 اسماعیل کفاشی، مسئول فناوری اطلاعات فضای سایبری کشور در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در بیرجند به تشریح تهدیدات نوین رسانه‌ای، انواع اطلاعات مخرب و راهکارهای مقابله با اخبار جعلی در فضای مجازی پرداخت.

وی با اشاره به تغییرات بنیادین در نظام تولید و انتشار اخبار، اظهار کرد: مدل کلاسیک کنترل خطی (Gatekeeping) که پیش‌تر جریان خبری را تحت نظارت خبرنگار و سردبیر به شکل خطی مدیریت می‌کرد، با ظهور شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های متعدد تغییر کرده و اکنون فضای رسانه‌ای به اکوسیستمی پیچیده و چندوجهی تبدیل شده است.

وی افزود: امروزه بازیگران اصلی این فضا تنها رسانه‌های رسمی نیستند، بلکه رسانه‌های غیررسمی، شهروندخبرنگاران و اینفلوئنسرها نیز نقش پررنگی ایفا می‌کنند.

مسئول فناوری اطلاعات فضای سایبری کشور، چالش سنجش اعتبار اخبار را از مهم‌ترین مسائل پیش‌روی رسانه‌ها دانست و گفت: اعتبار خبر دیگر بر اساس موقعیت یا سابقه رسانه‌ها سنجیده نمی‌شود، بلکه عملکرد آنها ملاک است.

کفاشی انواع اطلاعات مخرب را شامل اطلاعات نادرست (Misinformation)، اطلاعات مغرضانه (Disinformation) و اطلاعات زیانبار (Mal-information) برشمرد و درباره جنبه‌های روانشناختی پذیرش اخبار جعلی گفت: اثر حقیقت واهی (Illusory Truth Effect)، سوگیری تأیید (Confirmation Bias) و تأثیر استدلال‌های احساسی، سه عامل مهم در پذیرش و گسترش اخبار جعلی هستند.

وی به تشریح آناتومی عملیات تأثیر رسانه‌ای با محوریت شایعه آلودگی آب تهران پرداخت و مراحل مختلف آن شامل «بذرپاشی»، «تقویت اولیه»، «جهش به رسانه‌های زرد»، «تله رسانه‌های رسمی» و «برداشت محصول» را تشریح کرد.

کفاشی انواع محتوای جعلی را شامل طنز یا هجو، ارتباط نادرست، زمینه گمراه‌کننده، محتوای فریب‌دهنده، محتوای دستکاری شده و محتوای ساختگی دانست و پروپاگاندا را کمپین‌های سازمان‌یافته با هدف تأثیرگذاری روانی معرفی کرد.

وی درباره فناوری دیپ‌فیک گفت: ویدئوها و صوت‌های مصنوعی بسیار واقع‌نما، چالشی جدی برای ایجاد بی‌اعتمادی عمومی به محتوای رسانه‌ای محسوب می‌شوند.

در بخش پایانی سخنان خود، کفاشی بر ضرورت ارتقاء توانمندی‌های رسانه‌ای و خبرنگاری تأکید کرد و به معرفی جعبه‌ابزار دفاع رسانه‌ای و میز راستی‌آزمایی پرداخت که شامل بررسی منبع، محتوای خبر و ارزیابی فنی مانند جستجوی معکوس تصویر، تحلیل متادیتا و تشخیص دیپ‌فیک است.

وی همچنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی و استفاده از ابزارهای تخصصی مانند Google Images، TinEye، Yandex، Bing Visual Search و افزونه‌های InVid و WeVerify را از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با اخبار جعلی عنوان کرد.

کفاشی در پایان گفت: شناخت دقیق تهدیدات، آموزش مستمر و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، کلید تضمین صحت و امنیت اطلاعات در فضای سایبری امروز است.

انتهای پیام/258